• NEIKER zentro teknologikoak aurrera jarraitzen du nekazaritza jasangarri eta eraginkorrago baten alde, “indoor-vertical farming” edo labore bertikal berritzaileen garapenaren bidez
• Zehazki, NEIKER albaka, tipulina, martorria eta antzeko landare usaintsuak landatzeko erabiltzen ari da sistema hori, produktu fresko eta kalitatezkoen eskaerari erantzuteko
• Teknologia horrek aukera ematen du landareak esparru itxi eta kontrolatuetan ekoizteko, maila askotan landatuz, apalategiak balira bezala, espazioaren erabilera optimizatzeko

Elikagaien ekoizpena berritzea premiazko bihurtu da populazio hazkundearen eta klima aldaketaren testuinguru globalean. Elikagai osasungarrien hornidura jarraitua eta jasangarria ziurtatzeko, laborantza babestuko sistemak, indoor bertikalak adibidez, etorkizun handiko aukera bihurtu dira. Barneko laborantza bertikaleko teknologiak ekoizpena handitzea, baliabideen erabileraren eraginkortasuna hobetzea eta ingurumen inpaktua murriztea ahalbidetzen du, eta nekazaritza lehiakorragoa eta jasangarriagoa lortzen laguntzen du.

NEIKER zentro teknologikoa, Basque Research and Technology Allianceko kidea (BRTA), hazten ari den hazkuntza teknologia horren garapenaren eta azterketaren alde egiten ari da Derioko instalazioetan (Bizkaia). Zehazki, zentroa teknologia hori erabiltzen ari da albaka, tipulina eta martorria bezalako landare usaintsuak landatzeko, merkatua produktu freskoak, sasoikoak eta kalitate handikoak lortzeko egiten ari den eskaera gero eta handiagoari erantzuteko, urte osoan.

Horretarako, NEIKERek laborantza bertikalerako azpiegitura bat erosi du berriki: 50 m²-ko espazio itxi eta kontrolatu bat, non landareak hiru mailatan landatzen diren, apalategiak balira bezala, espazioaren erabilera optimizatzeko. “Modulu horrek ureztatze sistema automatizatua eta argi, tenperatura, hezetasun eta CO₂ kontzentrazio baldintzen kontrol zehatza ditu, eta horrek landareen hazkunderako ingurune ezin hobea ziurtatzen du”, azaldu du Patrick Riga NEIKEReko Landare Ekoizpen eta Babes Departamentuko ikertzaileak.

Nekazaritza tradizionalarekiko abantailak

“Indoor-vertical farming” landareen barnealdeko ekoizpen kontrolatua da, kanpoko baldintza klimatikoetatik isolatuta, laboreak lurzorutik hainbat mailatan eskura dagoen altuera ahalik eta gehien erabilita landuz.

Beste onura batzuen artean, metodo horrek urte osoko laborantza ahalbidetzen du, urtaroen mende egon gabe, eta emaitza ekoizpen egonkorragoak eta aurreikusgarriagoak ematen dituela da.

Horrez gain, landareak kanpoko baldintzetatik babestuta daudenez, baldintza klimatiko kaltegarrien inpaktua ezabatzen du, hala nola lehortearena edo uholdeena, baita izurrite edo gaixotasunen presioa ere. Gainera, nekazaritza lurzoruaren beharra ezabatzen denez, azken kontsumitzailetik gertu dauden hiri eremuetan kokatzeko aukera ematen du, eta logistikan aurreztea dakar.

Barruko apalategi kontrolatuetan hazkuntza sistema mota hau ezartzeak baliabideak optimizatzen ere laguntzen du. Zehazki, sistema hau erabiliz uraren erabilera %95 murrizten da, eta ongarriena %70. Horrenbestez, laborantza bertikalak ingurumen inpaktua eta lurzoruaren degradazioa murrizten ditu.

Halaber, laborantza hainbat mailatan banatuta dagoenez, m²-ko ekoizpena tradizionalekoa baino askoz handiagoa da. Izan ere, teknologia berritzaile honek ekoizpena 50 aldiz handitu lezake nekazaritza tradizionalarekin alderatuta.

Orain arte Espainiako dozena bat enpresa eta zentro baino ez dira lanean indoor-vertical farmingaren onurak aztertzeko. Apustuak NEIKERen teknologia aurreratu eta jasangarrirako beste ikerketa eta garapen ildo batzuekin bat egiten du, XXI. mendeko nekazaritzaren erronka nagusietarako erantzunak bilatuz.

Gainera, lehen sektorerako teknologia berritzaileen ikerketak eta garapenak ingurumena errespetatzen duten jardunbide eraginkorrak sustatzea ahalbidetzen du, etorkizuneko belaunaldientzako elikagaien hornidura egonkorra ziurtatzeko.

Elikadura sistema jasangarriago baterantz 

Ekoizpen jasangarri baterako laborantza babestuko sistemen optimizazioa –indoor-vertical farming eta antzeko teknologiekin– NEIKERek Euskadin bultzatzen duen agritecharen bide orriaren lan ildoetako bat da, nekazaritzako elikagaien eta basogintzaren sektorearen lehiakortasuna, eraginkortasuna eta egungo ingurumen inpaktua hobetzeko teknologia giltzarriak ezarriz.

Elikadura sistema jasangarri bat funtsezkoa izango da Europako Itun Berdearen eta Basque Green Dealen klima eta ingurumen helburuak lortzeko, eta, aldi berean, lehen mailako ekoizleen diru sarrerak hobetu eta sektorearen lehiakortasuna indartzen du.

Bide orriaren helburuak hauek dira, besteak beste: elikagaien ekoizpena handitzea, mendekotasuna gutxitzeko; prestakuntza handitzea, bai Lanbide Heziketaren arloan bai unibertsitatean, nekazaritza eta abeltzaintza teknifikatuari buruz; tokiko agritech ekintzailetza sustatzea edo bere eskaintza munduko nekazaritzako elikagaien katerantz dibertsifikatu nahi duen Euskadiko sare industrialerako negozio aukera berriak sortzea (sentsorika, osagaiak, robotika, materialak, egitura, energiaren arloa, etab.).

Bide orri horren lehen urratsak 2022an egin dira dagoeneko, abiapuntutzat hartuta doitasunezko nekazaritzan oinarritutako proiektuak, adimen artifizialean oinarritutako ongarritze eta ureztatze sistemekin, hazitarako patataren ekoizpen aeroponikoa, berotegi edo indoor farming bezalako labore babestuko sistemak, doitasunezko abeltzaintza edo agrivoltaikoa, batzuk bakarrik aipatzeagatik.