• Proiektuaren helburu nagusia da parte hartzen duten eskolei azpiegitura jasangarriak ematea, beren buruaskitasuna bermatzeko   
• Aurten, Tom and Margaret eskolako lurrak aztertu dira, ikasleak elikatuko dituen eskola-baratzea kokatzeko

 

NEIKER SALUGANDA Elkartearekin elkarlanean ari da 2011tik, Ugandako landa-eremuetako bizi-baldintzak hobetzeko. Zehazki, lan hau Afrikako herrialdearen hegoaldean dauden Buikwe eta Mukono landa-barrutietan zentratzen da, non elkarteak bertako biztanleen bizi-kalitatea hobetzeko erronkari heltzen dion.

Proiektu honen helburu nagusia da eskolak beharrezko azpiegiturez hornitzea, produkzio jasangarri bat sortzeko eta epe luzera autosufizientzia hobetzeko, eta, aldi berean, ikasleek nekazaritza eta abeltzaintza teknika jasangarriak ikastea. Helburu hori lortzeko, funtsezko baliabideak eskaini nahi dira, hala nola komun lehor ekologikoak, euri-ura biltzeko tankeak, abeltzaintzako instalazioak eta eskola-baratzeak, besteak beste.

Ekimenak bilakaera izan du urteen poderioz, Iker Mijangos NEIKEReko ikertzaile ohi eta SALUGANDA Elkarteko arduradunak adierazi bezala. “Elkarlana hasi genuenean eskola eta umezurztegi batean egin genuen, 320 ikaslerekin. Gaur egun, 3.000 haur baino gehiagok jasotzen dituzte egunero kalitatezko elikagaiak eta hezkuntza proiektu honetan parte hartzen duten 9 eskola primarioetan”.

Aurrerapen teknikoei dagokienez, 2023ko urrian, Roberto Pérez-Parmo NEIKEReko Ekoizpen eta Landare Babes Saileko teknikari eta SALUGANDAko bazkideak proiektua bisitatu zuen, eskola-baratzeen azterketa egiteko. “Lurzoru-laginak jaso genituen arto-uztak gainbeheran zeuden eskola baten ondoko baratzeetan, eta hori da ikasleen dietaren oinarria”, azaldu du ikertzaileak.

Laborategian lortutako emaitzei esker, aurten artoa hazteko eremu egokiena zein den zehaztu ahal izan da. Gainera, zona degradatuenetako ugalkortasuna berreskuratzeko ongarritze-teknikak gomendatu ziren, berezko baliabideetatik abiatuta, hala nola komun lehorretatik eta animalien haztegietatik datorren konposta. Ildo horretan, eskolako egur-sukaldaritzako errautsa kareharrizko medeagarri gisa aprobetxatzea proposatu da, lurzoruaren azidotasuna zuzentzeko, baratzeko pH-a azidoa baita.

Joskintza klaseak

Aurtengo berrikuntzen artean, proiektuan parte hartzen duten eskoletan joskintza tailer txikiak sortu izana nabarmendu du.

Arrazoi ekonomikoengatik ikasketekin jarraitu ezin duten ikasleei garapen pertsonalerako aukerak eskaintzeko beharrari erantzuteko sortu da ekimen hau. “Ikasle gehienek ezin dute ikasketekin jarraitu arrazoi ekonomikoengatik. Hori dela eta, lan arriskutsuak edota gaizki ordaindutakoak baino ez dituzte nahi, hala nola bizirauteko nekazaritza, motor zaharkituetan materialak garraiatzea edo, are gehiago, ezkontza behartuak. Modu profesionalean josten ikasteak diru-sarrerak sortzeko tresna bat ematen die, ikasketekin jarraitzeko edo bizi-kalitatea hobetzeko aukera emanez”, dio Mijangosek.

Epe laburrean, eskolentzako dirua sortzen ere laguntzen dute tailerrek. “Azoka solidarioetan jositako produktuak saltzen ditugu, hala nola NEIKER-Derion azaroaren 5ean egin genuena, eta ilusio handia egiten die”, esan du SALUGANDA Elkarteko arduradunak.

Esnetarako behiak

Aurten, bi eskolek eskatuta, gosarietan esnea emateko eta, aldi berean, simaurraren bidez eskola baratzeak ongarritzeko behien erosketa ere martxan jarri dute. Behi horientzako bazkaren zati bat baratzetik bertatik lortzen da, behin artoa eta boniatoak bildu ondoren, eta horrek produkzio-zikloa modu jasangarrian ixtea ahalbidetzen du.

Gainera, Katende Harembé Nekazaritzako I+G zentroa bisitatu da, hiriburuan, eskolako sukaldaritza elikatzeko biogas kantitate txikiak ekoizteko simaurraren zati bat erabiltzeko aukera aztertzeko. “Hemen dena aprobetxatzen da, zapata apurtuen zolaraino, ateentzako bisagrak bezala”, azaldu du Mijangosek.

NEIKER eta SALUGANDA Elkartearen arteko harremana

“Osasuna Ugandan – SALUGANDA” ekimena 2011n sortu zen NEIKERen, Ugandako Buikwe barrutiko bi eskolatan zenbait ikertzailek beren ezagutzak aplikatzen hasi zirenean, higiene- eta elikadura-baldintzak eta nekazaritza eta ingurumen hezkuntzako baldintzak hobetzeko.

Ondoren, 2020an, SALUGANDA Elkartea sortu zen, erakunde propio gisa, eskolak eta emakume abeltzainen taldeak batzen zituen proiektu baten beharrei erantzuteko.  Harrezkero, NEIKERek eta SALUGANDAk urtero berritzen den hitzarmen bat dute, eta, hezkuntza-azpiegiturak hobetzeko edo eskola-baratzeak sortzeko ekimenei laguntza ekonomikoa emateaz gain, aholkularitza teknikoa ere eskaintzen du NEIKERek, bere laborategietako ikertzaileen ezagutzari esker.

Gainera, NEIKERen Derioko egoitzan Kalabaza eta Poltsa Solidarioen Salmenta-jardunaldia egiten da urtero, eta langile batzuk elkarteko bazkide dira, modu pertsonalean, borondatezko kuotekin. Horri guztiari esker, urteko aurrekontu bat sortzen da, eta eskolekin adostutako jardueretan erabiltzen da oso-osorik; izan ere, Salugandako lantaldea boluntarioek soilik osatzen dute, eta beren lana modu altruistan egiten dute.

Informazio gehiago: www.saluganda.org