• NEIKER zentro teknologikoa LARRESNE talde eragileko kide da. Talde horrek helburu du abeltzaintzaren digitalizazioa bultzatu, abere taldeen kudeaketa hobetu eta produktuen trazabilitatea indartzea.
•  Ekimenak RUMI txertatzen du. Denbora errealeko monitorizazio-sistema horrek aziendaren jarduna erregistratzen du, eta larratzearen kontrola hobetzen.
•  Ganadutegien eguneroko kudeaketa erraztu nahi duen tresna da, erabakiak hartzen lagunduko duena, datu banakatu fidagarri eta jarraituak eskainita.

 

Nekazaritzako elikagaien sektoreak kontsumo-eskari berriei aurre egin behar die, eta horien arretaguneak jasangarritasuna, animalien ongizatea eta gizarte-erantzukizuna dira. Kontsumitzaileek kalitatea, trazabilitatea eta ingurunearekiko errespetua bermatzen duten elikagaiak bilatzen dituzte, baina egungo ziurtapenek ez dute beti aukera ematen modu objektiboan egiaztatzeko ea animaliak benetan larratzen diren, hau da, zuzenean belarrez elikatzen diren. Egoera horrek agerian uzten du ganadua monitorizatzeko eta larratzea kontrolatzeko gai diren soluzio digitalak garatu behar direla, abeltzainei zein merkatuari informazio fidagarria eskaintzeko.

Testuinguru horretan sortu zen LARRESNE, nekazaritzako elikagaien sektoreko enpresak, zentro teknologikoak eta entitateak biltzen dituen talde eragilea, abeltzaintza sektorearen digitalizazioan aurrera egiteko, azienden kudeaketa hobetzeko eta larratzetik datozen produktuen trazabilitatea indartzeko.

Taldeko kideetako bat da  NEIKER zentro teknologikoa, Eusko Jaurlaritzako Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza Sailaren mendeko entitatea, eta eginkizun nabarmena du ekimenean, baliozkotze zientifikoaz eta ustiategietan aplikatutako soluzio teknologikoen egokitzapenaz arduratzen baita.

 

Lepoko adimenduna

LARRESNEn proposatutako soluzioen artean RUMI dago, GPSa eta azelerometroa konbinatzen dituen lepoko adimenduna, larratzen ari diren animalien kokapena eta jarduera etengabe erregistratzeko. Gailuak duen eguzki-plakak autonomia ematen dio, eta bateria aldaketak saihesten dira. Beraz, animalien monitorizazioa jarraitua eta fidagarria izango dela ziurtatuko da, baita ustiategi zabaletan edo urrun dauden eremuetan larratzen diren animaliekin ere.

“Gailuak animalien informazioa biltzen du, eta haien jarduna zehaztu daiteke: animalia larratzen, hausnartzen, atseden hartzen edo mugitzen ari den. Informazio hori denbora errealean transmititzen da aplikazio batera, eta horrek lagundu egiten die abeltzainei animalia bakoitzaren jarraipen indibiduala egiten eta haien lanen eguneroko kudeaketaren plangintza egiten”, azaldu du Nerea Mandaluniz NEIKEReko Animalia Ekoizpeneko departamentuko ikertzaileak.

 

Ganaduan aplikatzea

Tresna behi-aziendarako optimizatuta dago, eta LARRESNEn esne-behien aziendarako erabiliko da. Gainera, ardi latxekin probatuko da, teknologia sektore bakoitzaren berezitasunetara egokituta. Behien kasuan, NEIKERek baliozkotu du jada RUMI sistema. Sistemak abeltzainei aukera ematen die araldiari, erditzeari eta osasun eta ongizatean izan ditzaketen aldaketei buruzko berehalako informazioa jasotzeko. Monitorizazio jarraitu horrek aukera ematen dio abeltzainari zereginak antolatzeko eta hainbat gertakariri aurrea hartzeko, eta animalien ongizatea hobetzen laguntzen du. Gainera, larre-esnea ziurtatzeko aukera ematen du, eta horrek trazabilitatea, desberdintzea eta gardentasuna adierazten dizkio kontsumitzaileari.

Sistema optimizatzeko, NEIKER gaur egun Behialde enpresako behien ustiategian ari da lanean, eta etengabe aztertzen ditu gailuak erregistratutako denbora errealeko datuak —jarduera-, ongizate- eta ugalketa-parametroak—, zehatzak diren ikusteko, eta, horrela, ustiategien eguneroko kudeaketan duten erabilgarritasuna indartzeko. Behialderi ere larre-esnea ziurtatzen lagunduko dio proiektuak.

Latxa ardietan, berriz, NEIKERek Arkautiko egoitzako artaldean biltzen du informazioa, teknologia ardi-aziendaren beharretara egokitzeko eta etorkizunean Idiazabal BJDari lotutako animalien elikaduraren ziurtapen-prozesuetan txertatzea errazteko. Izan ere, JIB horrek Hego Euskal Herriko eremu espezifiko batzuetako gazta-ekoizpena babesten du.

 

Zereginak eraginkortasunez antolatzea

Tresnak onurak ekarri nahi dizkio abeltzaintzaren sektoreari, eta animalien osasun-/ongizate- edo portaera-alterazioen detekzio goiztiarraz gain, beste onura batzuk ere ekarriko dizkio. Mandalunizen arabera, “ekimenak sektoreari laguntzen dio abeltzainen eguneroko zereginak eraginkortasunez antolatzen, lanaren plangintza hobetzen eta animaliei gerta dakizkiekeen gertaerei aurrea hartzen, eta horrek guztiak aziendaren kudeaketa optimizatzea ahalbidetuko du”.

Gainera, larratzea digitalizatzea lagungarria da informazio jarraitu eta objektiboan oinarritutako kudeaketa-eredu berrietarako, eta eredu horiei esker, denborak optimizatu, aziendaren beharrei aurrea hartu eta esku-hartzeak datu errealen arabera egokitu ahal izango dira.

Gainera, erregistro zehatzak izateak, hala nola larre-esnearen ziurtagiria, aukera ematen du trazabilitatea edukitzeko eta merkatuan produktuak desberdintzeko; izan ere, sistemak ebidentzia egiaztagarriak ematen ditu, trazabilitatea eta ekoizpen-irizpideen betearazpena berresten dutenak, kontsumitzaileari informazio argia eskaintzeko eta sektorearen haren jarraipena egitea errazteko.

 

LARRESNE

LARRESNE Eusko Jaurlaritzaren 2024ko deialdian bultzatutako talde eragilea da, 2023-2027 aldirako Nekazaritza Politika Erkidearen (NPE) Plan Estrategikoaren esparruan. Ekimena urte honen amaieran amaituko da, eta honako hauek osatzen dute: NEIKER zentro teknologikoa, BEHI-ALDE ganadutegia (behien proiektuko burua), KERIXARA gaztandegia (ardien proiektu piloturako), EITFOOD, INNOGANDO startupa (teknologiaren hornitzailea) eta IDIAZABAL JIB AK. Talde horrek teknologia eta abeltzaintzako jardunbide onenak integratu nahi ditu, animalien ongizatea hobetzeko, jardunbide jasangarriak bermatzeko eta animaliei zein ingurumenari onura ekartzeko. Horrela, proiektuak abeltzainen beharrei eta osasunaren, jasangarritasunaren eta animalien ongizatearen inguruko egungo eskari sozialei erantzuten die, eta, aldi berean, larratzetik eratorritako produktuen trazabilitatea eta kalitatea indartzen ditu.