Abeltzaintzak klima aldaketan duen eragina arintzeko estrategia berriak

• NEIKEReko Roberto Ruiz ikertzaileak zentro teknologikoak abeltzaintza sektoreko CO2 isuriak murrizteko dituen proiektuak azaldu ditu

Eusko Jaurlaritzako Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoak (IHOBE) argitaratu duen azken txostenak adierazten duenez, lehen sektore osoa da (nekazaritza, abeltzaintza eta arrantza) Euskadin berotegi efektuko gasen (BEG) isurketa guztien %3ren erantzulea. Zifra hori EAEko beste jarduera ekonomiko batzuena baino askoz txikiagoa bada ere, lan egin behar da klima aldaketan duen eragina arintzeko, baina, aldi berean, alderdi ekonomikoak, sozialak eta ingurumenekoak hobetzeko.

Izan ere, NEIKER zentro teknologikoko Roberto Ruiz ikertzaileak adierazi duenez, inpaktu hori da animalia jatorriko elikagaien kontsumoa nabarmen murriztea sustatzeko erabiltzen diren argudioetako bat, eta are kontsumitzeko eredu begetarianoak edo beganoak sustatzeko.

Aitzitik, NEIKEReko adituaren iritziz, abeltzaintza arazoaren parte izatetik arazoaren parte izatera igaro daiteke, elikatzeko edo simaurra kudeatzeko estrategia berriei esker, zeinak zentro teknologikoak dagoeneko probatu baititu CO2 isurketak murrizteko. Baina batez ere, artzaintzaren bitartez abereek lurrean atzitu dezaketen karbono kantitatea handitzeko lantzen ari den proiektuei esker, horrela, klima aldaketa arintzeko.

“Badirudi gizarteak, merkatuek edo banatzaileek ekoizpen sistema industrializatuenen gainean egiten duten presioa handituko dela, animalien ongizate eskaera handiagoarekin gertatzen ari den bezala. Teknologiak laguntza handia eman dezake eta eman behar du artzaintzan oinarritutako sistemak hobetzeko, baita sistema intentsiboenak ere, eraginkorragoak izateko”, azaldu du NEIKEReko adituak.

Euskal zentro teknologikoa hainbat ekimen lantzen ari da, abeltzaintzaren jasangarritasuna hobetzeko, ingurumenean ahalik eta inpaktu txikiena sortzeko eta abeltzaintza jarduerari lotutako zerbitzu ekosistemikoak sustatzeko.

METALGEN proiektuaren esparruan, adibidez, NEIKER EAEko (eta estatuko gainerako lekuetako) aziendetan esne behiek isuritako metanoa neurtzen aritu da, oso ekoizpen maila handia izanik gutxiago isurtzeko joera duten animaliak identifikatu eta hautatu ahal izateko.

Horrez gain, Roberto Ruiz eta bere taldea txandakako abeltzaintza erregeneratiboa ere sustatzen ari dira, REGENFARMING ekimenean. “Praktika hori pixkanaka ezartzen ari da gero eta ustiategi gehiagotan. Lurzoruan karbonoa atzitzeaz gain, aukera ematen du azienden elikadura burujabea hobetzeko, lurraren osasuna eta emankortasuna hobetzeko, belarra ekoizteko, eta, horrela, ekoizpen kostuak murrizteko eta kalitatezko elikagaiak lortzeko”, gaineratu du ikertzaileak.

Ildo horretan, ikerketa lan ugarik agerian utzi dute abeltzaintzak zeregin onuragarria duela lortutako produktuen berezko kalitatean, nutrizio osaerari (gantz azidoen profil hobea) edo ezaugarri organoleptikoei dagokienez.

Horregatik, Roberto Ruizen arabera, garrantzitsua da abeltzaintzaren jarduera ikuspegi orokor batetik baloratzea, eta ez alderdi bakar batean zentratzea, esaterako, karbono aztarnan.

Abereak elikatzeko aukerak

Euskal abeltzaintzaren erronkei erantzuteko NEIKERen beste ikerketa bide bat da animaliak elikatzeko aukera jasangarriagoak eta osasungarriagoak bilatzea.

“Abereak soja eta palma olioa ez bezalako alternatibekin elikatu ahal izateko proiektuak egin ditugu, zehazki, hemen ekoitzi daitezkeen elikagaiekin (oleaginosoak: koltza, ekilorea, lihoa), eta, horrenbestez, elikatzeko kostuak murrizteko eta haragi eta esne osasungarriagoak ekoizteko”, zehaztu du Roberto Ruizek.

Gainera, NEIKERek elikadura katean sortzen diren azpiproduktuen balorizazioa ere lantzen ari da (esne gazura, kafe hondarrak, mahats txortenak), abereak elikatzeko osagai gisa eta elikaduraren eraginkortasuna hobetzeko eta metano isurketak murrizteko.

Baina abeltzaintza efizienteago eta ingurumenarekiko errespetuzkoago baterantz egindako aurrerapenak ez dira hor amaitzen. GPSetan oinarritutako teknologiak gehitzea, abereak mendialdean daudenean abeltzaintza errazago kudeatzeko; nekazaritzako ustiategien titularren arteko lankidetza sareak sustatzea, kalitate handiagoko elikagaiak eta bazka lortzeko; energia berriztagarriak sartzea edo abeltzaintza ekologikoa sustatzea; edo mugikorretarako aplikazioak garatzea, animalien ongizatea ebaluatzeko, edo, esaterako, hegazti zaintzaren balioa katean sortzen diren datu base handiak analizatzeko softwarea… horiek dira abeltzaintzaren erronkei aurre egiteko lantzen ari diren beste ekimen batzuk.

Horregatik guztiagatik, Roberto Ruizek ondorioztatu du proiektu horiek espero diren eragin positiboak izateko beharrezkoa izango dela gizarte osoak eta sektoreko eragileek laguntzea, gizarteak abeltzaintzari buruz duen pertzepzioa hobetzeko, eta ohartarazi du sektorearen jasangarritasuna ebaluatu eta hobetzeko planak garatu beharko direla, modu aktiboan, ikuspegi globala batetik, alderdi tekniko-ekonomikoak, sozialak eta, jakina, ingurumenekoak kontuan hartuz.