• NEIKERek G.O. PhytoDron proiektu aitzindarian parte hartu du. Proiektu horren helburua doitasunezko nekazaritzan droneen erabilera bultzatzea da, laboreetan landare-osasuna babesteko        
• Tresna honekin pinuetan saiakuntzak egin dituen Europa mailako proiektu bakarra da. BASKEGURekin batera Aramaion (Araba) dagoen jabetza pribatuko lursail batean egindako ikerketa da

GO Phytodron proiektuari esker, gertuago gaude doitasunezko nekazaritzan droneen erabilera errealitate bihurtzetik eta pinuetan erabiltzetik, presazko kasuetan eta doitasunezko aplikazioen premisapean, ingurumena eta pertsonak, aplikatzaileak zein oinezkoak, errespetatzen dituen erabilera jasangarriaren estandar zorrotzenak betez.Dronekin produktu fitosanitarioak aplikatzea da Europan landatutako baso-masetan gero eta ohikoagoak diren izurrien mehatxuei eusteko tresnarik onena. Baso-masak, Euskadiren kasuan bezala, malda eta eremu zehatzetarako sarbide zaila dutenak, eta kasu batzuetan esku-hartze azkarra, zehatza eta lokalizatua behar dutenak.

Gaur egungo araudiaren arabera, tripulaziorik gabeko aireontziak – eskuarki drone izenez ezagutzen direnak – aireko tratamendutzat hartzen dira, eta kategoria hori berariaz debekatuta dago, baimenik ezean. Hala ere, aplikazio horiek egiteko dituzten ezaugarriek tresna berezi bihurtzen dituzte; izan ere, droneen deriba-ereduek (onartzeko parametro erabakigarria) ez dute aireko tratamenduen eta lurreko ohiko tratamenduen antzik. Horregatik, Europako araudi berriek, orain zirriborro-fasean daudenek, aireko tresnatzat hartzen dute, baina doitasun-aplikazioetarako oso berezitasun baloragarriekin.

Testuinguru horretan, NEIKERek, Basque Research and Technology Alliance (BRTA) erakundeko kideak, G.O. PhytoDron proiektuan parte hartu du, Baskegur Euskadiko Egurraren Elkartearekin batera, dronen erabilera doitasunezko nekazaritzan txertatzeko helburuarekin, produktibitatea hobetzeko eta, aldi berean, haren esparru erregulatzailean aurrera egiteko, horiek erabiltzeko egoera posibleak ezarriz.

Ekimen hau 2021eko martxoan hasi zen eta amaitu berri da, eta hainbat laboretan (pinuak, fruta-arbolak, arroz-arbolak eta mahastiak) produktu fitosanitarioak aplikatzeko unean droneen eraginkortasuna eta segurtasuna probatzean oinarritu da.

Zehazki, NEIKER arduratu da Euskadin zabalduen dagoen zuhaitz-espezieetako batean -intsinis pinuan- saiakuntzak egiteaz, Aramaion (Araba) dagoen lursail batean. Ikerketaren barruan, tratatutako eremutik kanpo aplikatu den produktu-kantitatea eta pinuetan pestizidaren homogeneotasuna ikusi ahal izan dira, baita produktua zuhaitzean sartu dela ere, aireko eta lurreko beste tresna batzuekin alderatuta.

Emaitzak eta ikasikuntzak

G.O. PhytoDron proiektuak etorkizunean ikertzen jarraituko den emaitzak eta ikaskuntzak lortzea ahalbidetu du:

1. Deribak: baieztatu dugu droneak dituzten deriba-kurbak – produktu baten airearen ondoriozko desplazamenduak, zehaztutako zuritik kanpokoak – ez datozela bat aireko eta lurreko aplikazioen kurbekin. Hau da, droneekin egiten diren jitoek beren funtzionamendua dute. Horrek esan nahi du droneak dituzten aplikazioen datu-basea handitu behar dela tresna hori noiz eta nola erabiltzea komeni den zehazteko.

2. Babes handiagoa pantaila-efektuagatik: hosto-zuhaitzek, pinuaren kasuan bezala, pantaila-efektua eragiten dute, eta droneekin aplikatzen den hegaldi-altueran, droneekin tratatutako eremutik kanpoko produktu fitosanitarioen kopurua minimizatzen dute.

3. Doitasun handiagoa eta produktu-kantitate txikiagoa: aire-deriba aplikazio-eremutik 5 metrora nulua da, eta ez da inoiz produktua aplikazio-altueratik gora aurkitzen. Gainera, droneek aukera ematen dute aplikazioa bideratzeko lurreko aplikazio bat baino askoz kopuru txikiagoak erabiliz, baita aireko aplikazio bat baino txikiagoak erabiliz ere. Hori dela eta, baso-tratamendu zehatz eta lokalizatuak egiteko aukera paregabea eskeintzen dute.

4. Aplikazio seguruagoak: dronearekin egiten diren aplikazioetan, pinuen arteko lurzoruaren kutsadura askoz txikiagoa da baimendutako lurreko ekipoekin egiten diren aplikazioekin alderatuta. Drona zehatzagoa da lurzoruaren kutsadura murrizteko.

5. Berariazko prestakuntza: drone-mota bakoitzak eskaintzen duen lagapen-modua ondo ezagutu behar da, aplikazioaren kalitatea ziurtatzeko. Horretan funtsezko zeregina du drone-pilotuen prestakuntzak, bai eta eredu bakoitzaren aldez aurreko karakterizazioak ere.

6. Aplikazio mota eta produktu fitosanitarioaren ekintza konbinatzea: dronearen erabilera ahalik eta eraginkorrena izan dadin, aplikazioaren kalitatea eta produktu fitosanitarioaren ekintza-modua konbitatu behar dira.

G.O. PhytoDron proiektuak ireki duen hurrengo urratsa Europa mailako lantaldeak sortzea da, Europako erregelamendu berrian planteatutako erronkari aurre egiteko. Erregelamendu horretan, droneak aplikazio-tresna alternatibo gisa hartzen dira, ohiko aireko aplikazioetatik desberdinak eta lehorrekoak baino eraginkorragoak eta posibilistagoak direnak.

Behar bezala aplikatzeko baldintzak

Laboreetan produktu fitosanitarioak aplikatzeko droneak erabiltzean, hainbat alderdi hartu behar dira kontuan, behar bezala erabiltzeko.

Amaia Ortiz NEIKEReko Landare Ekoizpena eta Babesa saileko buruak adierazi duenez, “tresna hori ez da aukeratu behar prozedura masiboak egiteko orduan, eta oso une zehatzetara eta oso eremu lokalizatuetara mugatu behar da haren erabilera”. Dronea erabiliko den lurrak tratamendu-orga tradizionalarekin iristeko zailak direnak edo aplikazioaren baldintzak helikopteroz tratamendu masiboa egiteko prest ez dauden lekuak dira.

Era berean, dio Ortizek, “tresnak oso zehatza izan behar du, drone mota asko daudelako eta labore bakoitzak behar espezifikoak dituelako. Drona lurraren eta ekoizpenaren arabera aukeratu behar dugu, kontutan izanda zenbat produktu behar den, non aplikatu behar den eta nola banatu behar den”.

“Saiakuntza horiekin guztiekin” -dio Ortizek-, “gertuago gaude droneen erabilera landareen osasunerako tratamenduetan lan egiten duten pertsonantzat errealitate bihurtzeko”.

Horrelako ikerketei esker, aurrerapen teknologikoak pixkanaka txertatzen ari dira lehen sektorean, eta abantaila handiak dakarte iraunkortasunaren arloan, baliabideak optimizatzea ahalbidetzen baitute; produktibitatea, hobekuntza horiek ekoizpena eta giza eta ingurumenaren segurtasuna eta osasuna areagotzea lor baitezakete.

Proiektu aitzindaria

G.O. PhytoDronekin, zeinak Europar Batasunaren finantza-laguntza baitu Landa Garapenerako Europako Nekazaritza Funtsaren bidez (FEADER), Espainia aitzindari bihurtu da EBn doitasunezko nekazaritzan tresna berezi horren potentzialaren azterketa integrala egiten. Era berean, hau da pinuetan droneen saiakuntzak egin dituen Europa mailako proiektu bakarra.

Ekimenak, halaber, tresnak zuhaitz-laboreetan (olibondoak, zitrikoak eta mahastiak) eta belarkietan (arroza) duen portaera ikertu du, informazioa biltzeko eta datu-base askotarikoa izateko, fitosanitarioen tratamenduetarako droneen erabilera hurbiltzen laguntzeko.

NEIKERek G.O. PhytoDronen parte hartzen du BASKEGURen eskutik, AEPLArekin (proiektuaren koordinatzailea), Corteva Agrisciencerekin (ordezkaria), Sevillako Unibertsitatearekin, IRTArekin, Erdialdeko eta Kanarietako Nekazaritza Ingeniarien Elkargoarekin, Madrilgo Unibertsitate Politeknikoarekin, INIArekin, DCOOPekin, Ardoaren Plataforma Teknologikoarekin, Syngentarekin, BASFrekin eta Laneko Segurtasun eta Osasunaren Institutu Nazionalarekin (INSST) batera.

Informazio gehiago: gophytodron.es